De meimaand is in Noorwegen een maand met veel vrije dagen. Hoeveel het er zijn is een beetje afhankelijk van wanneer Hemelvaart (Kristi himmelfartsdag) en Pinksteren ( pinse) vallen. Daarbij komt altijd 1e mei, (arbeiderenes dag) en de misschien wel belangrijkste: 17. mai!

17 mai – Nationale feestdag van Noorwegen

Voor wie Noors leert of belangstelling heeft voor de Noorse cultuur, is 17 mei – syttende mai – een datum die je zeker zult tegenkomen. Deze dag is de nationale feestdag van Noorwegen en markeert de ondertekening van de Noorse grondwet op 17 mei 1814 in Eidsvoll. Maar om te begrijpen waarom deze dag zo belangrijk is, is het goed om ook even terug te kijken naar de geschiedenis van Noorwegen.

🕰️ Noorwegen tussen Denemarken en Zweden

Gedurende meer dan 400 jaar, van 1380 tot 1814, maakte Noorwegen deel uit van een personele unie met Denemarken. In de praktijk betekende dit dat Noorwegen bestuurlijk sterk afhankelijk was van Denemarken, met het Deense hof in Kopenhagen als machtscentrum. De Deense koning regeerde over beide landen, maar Denemarken had de meeste invloed. Gedurende deze periode verloor Noorwegen veel van zijn politieke zelfstandigheid.

Na de Napoleontische oorlogen veranderde de machtsverhoudingen in Europa drastisch. In het Verdrag van Kiel (januari 1814) werd bepaald dat Denemarken Noorwegen moest afstaan aan Zweden, dat zich aan de winnende kant van het conflict had geschaard. Dit besluit werd genomen zonder inspraak van de Noren zelf, en dat leidde tot verzet.

📜 De Grondwet van 1814

In een poging om hun onafhankelijkheid te behouden, kwamen afgevaardigden uit heel Noorwegen samen in het plaatsje Eidsvoll. Daar werd op 17 mei 1814 een eigen Noorse grondwet opgesteld, geïnspireerd door de ideeën van vrijheid en volkssoevereiniteit uit de Franse en Amerikaanse revoluties. De grondwet maakte Noorwegen officieel tot een onafhankelijk koninkrijk.

Hoewel Zweden later dat jaar met militaire en diplomatieke druk een personele unie met Noorwegen afdwong, bleef de Noorse grondwet grotendeels van kracht. Noorwegen kreeg zijn eigen parlement (Storting) en interne autonomie, ook al deelden ze tot 1905 een koning met Zweden.

🎉 Hoe 17 mei wordt gevierd

In de loop van de 19e eeuw groeide 17 mei uit tot een symbool van Noorse nationale identiteit. De vieringen begonnen met toespraken en bijeenkomsten, maar evolueerden naar grootschalige volksfeesten. In tegenstelling tot veel andere landen kent Noorwegen op deze dag geen militaire parades: het draait om de burgers – en vooral om de kinderen.

Typische elementen van 17 mei:

  • Barnetog: Optochten van schoolkinderen, vaak begeleid door muziekkorpsen, trekken door de straten van dorpen en steden. In Oslo groeten de kinderen het koningshuis vanaf het paleisplein.
  • Bunad: Velen dragen op deze dag traditionele klederdracht, die per regio verschilt. De bunad is niet alleen een cultureel symbool, maar ook een bron van trots.
  • Nationale symbolen: De Noorse vlag is prominent aanwezig, net als patriottische liederen zoals “Ja, vi elsker dette landet”.
  • Feestelijke sfeer: Er worden toespraken gehouden, volksliederen gezongen, en men geniet van eten en samenzijn. Hotdogs (pølser) en ijs zijn populair bij jong en oud.

🧭 Een levend cultureel erfgoed

Voor wie Noors leert, biedt 17 mei een uitstekende gelegenheid om taal en cultuur in de praktijk te ervaren. Je leert niet alleen woorden als “grunnlov” (grondwet), “barnetog” (kinderoptocht) en “flagg” (vlag), maar je krijgt ook inzicht in hoe belangrijk geschiedenis, traditie en gemeenschap zijn voor de Noorse identiteit.